บทวิเคราะห์ ภาคพลังงานของจีนประสบ ผลสำเร็จมากสุดในประวัติศาสตร์

วันที่ 10 กันยายน 2568 - 18:14 น.

ปริมาณการผลิตพลังงานโดยรวมของจีนมีสัดส่วนมากกว่าหนึ่งในห้าของโลก, สร้างระบบพลังงานหมุนเวียนที่ใหญ่ที่สุดในโลก, สร้างเครือข่ายสถานีชาร์จรถยนต์ไฟฟ้าที่ใหญ่ที่สุดในโลก, ถือครองสิทธิบัตรพลังงานใหม่มากกว่าร้อยละสี่สิบของโลก, ประสิทธิภาพการแปลงพลังงานแสงอาทิตย์และกำลังการผลิตกังหันลมในทะเลต่อหน่วยต่างทำลายสถิติโลกอย่างต่อเนื่อง

นี่คือรายงานผลสำเร็จด้านการพลังงานอันโดดเด่นในรอบห้าปีที่ผ่านมาที่รัฐบาลจีนประกาศเมื่อไม่นานมานี้ แน่นอนว่าความจริงเรื่องหนึ่งที่ทั่วโลกต่างได้ประจักษ์ชัดกันมาแล้วนั้นก็คือ จีนประสบความก้าวหน้ามากเป็นประวัติการณ์และสร้างประวัติศาสตร์ความสำเร็จด้านการพัฒนาภาคพลังงาน จนทำให้เกิดหลักประกันพลังงานที่มั่นคงมีประสิทธิภาพสำหรับประชากรกว่า 1,400 ล้านคน การพัฒนาสีเขียวหรือการพัฒนาที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและคาร์บอนต่ำของจีนได้รับความสนใจจากทั่วโลก ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางจากประชาคมโลกว่า จีนเป็นผู้ขับเคลื่อนสำคัญของการเปลี่ยนผ่านพลังงานของโลก

ช่างฤดูร้อนที่เพิ่งผ่านไป จีนเผชิญกับคลื่นความร้อน น้ำท่วม พายุไต้ฝุ่นและสภาพภูมิอากาศเลวร้ายอื่นๆ ในวงกว้าง ส่งผลให้ปริมาณการใช้ไฟฟ้าพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ แต่ระบบไฟฟ้ายังคงดำเนินอย่างมั่นคงโดยทุกพื้นที่ไม่เกิดเหตุไฟฟ้าดับขนาดใหญ่ เหล่านี้เป็นผลมาจากการบูรณาการการพัฒนาตลาดไฟฟ้าระดับชาติซึ่งประสบความก้าวหน้าอย่างก้าวกระโดด เพื่อรับมือกับสภาพอากาศสุดขั้วและภัยธรรมชาติที่ทั่วโลกเกิดบ่อยขึ้น จีนได้วางแผนระดับชาติเพื่อสร้างระบบรับมือเหตุฉุกเฉินด้านไฟฟ้า โดยปัจจุบันได้สร้างฐานปฏิบัติการรับมือเหตุฉุกเฉินด้านไฟฟ้าระดับภูมิภาค 4 แห่ง ได้แก่ เสฉวน-ฉงชิ่ง-ทิเบต, ภาคใต้, ภาคเหนือ และภาคตะวันออก ซึ่งทำให้ความสามารถในการรับมือกับเหตุฉุกเฉินของถ่านหิน น้ำมัน และก๊าซเพิ่มขึ้นอย่างมาก ทำให้มั่นใจได้ว่าระบบพลังงานและไฟฟ้าจะดำเนินอย่างมั่นคงและพึ่งพาได้ในระยะยาว

ปัจจุบัน จีนได้สร้างระบบการผลิต จัดหา กักเก็บ และจำหน่ายพลังงานที่ค่อนข้างสมบูรณ์ รวมถึงกลไกการรักษาเสถียรภาพด้านอุปทานและราคา เป็นเวลาหลายปีที่อัตราการพึ่งพาตนเองด้านพลังงานยังคงระดับสูงกว่า 80% ขณะที่เครือข่ายท่อส่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติทั่วประเทศ ก็กำลังเร่งสร้างอย่างรวดเร็ว

สิ่งที่ควรกล่าวถึงเป็นพิเศษคือ ช่วงห้าปีที่ผ่านมา การพัฒนาพลังงานใหม่ของจีนก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว มีการเติบโตอย่างมีคุณภาพสูงและมีบทบาทอย่างมากในการขับเคลื่อนกระบวนการเปลี่ยนผ่านพลังงาน โดยแสดงออกชัดเจนผ่านคุณลักษณะ “สี่ยิ่งขึ้น” ได้แก่ เร็วยิ่งขึ้น, สูงยิ่งขึ้น, ดียิ่งขึ้น และมากยิ่งขึ้น ดังนี้

ประการแรก การพัฒนาเร็วยิ่งขึ้น กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ของจีนที่เพิ่มขึ้นในแต่ละปีแตะระดับ “ร้อยล้านกิโลวัตต์” กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าพลังงานลมและแสงอาทิตย์ได้เพิ่มจาก 530 ล้านกิโลวัตต์ในปี 2020 เป็น 1,680 ล้านกิโลวัตต์ ณ สิ้นเดือนกรกฎาคมปีนี้ อัตราเติบโตเฉลี่ยต่อปี 28% คิดเป็น 80% ของกำลังการผลิตติดตั้งใหม่ของทั่วประเทศที่เพิ่มขึ้นในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา

 ประการที่สอง สัดส่วนการใช้ไฟฟ้าสูงยิ่งขึ้น การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ต่อปริมาณการใช้ไฟฟ้าของทั้งประเทศเพิ่มจาก 9.7% ในปี 2020 เป็น 18.6% ในปี 2024 ครึ่งแรกของปีนี้ ปริมาณการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์สูงถึง 1.15 ล้านล้านกิโลวัตต์-ชั่วโมง คิดเป็นเกือบหนึ่งในสี่ของปริมาณการใช้ไฟฟ้าทั้งประเทศ

ประการที่สาม การกำหนดพื้นที่ดียิ่งขึ้น พื้นที่ทะเลทรายได้กลายเป็นฐานใหม่ในการพัฒนาพลังงานใหม่ กำลังการผลิตติดตั้งใหม่มากกว่า 130 ล้านกิโลวัตต์ จากดินแดนกันดารในอดีตเปลี่ยนเป็น “โอเอซิสแห่งพลังงาน” ขณะเดียวกัน พลังงานลมในทะเลก็กลายเป็นกลไกขับเคลื่อนใหม่ ด้วยกำลังการผลิตติดตั้งใหม่กว่า 35 ล้านกิโลวัตต์ ซึ่งได้เพิ่มแรงผลักดันการใช้พลังงานสีเขียวให้กับการพัฒนาของมณฑลที่อยู่ชายฝั่งทะเล

ประการที่สี่ จีนมีส่วนร่วมระดับโลกมากยิ่งขึ้น กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าพลังงานลมของจีนครองอันดับหนึ่งของโลกต่อเนื่องกัน 15 ปี กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ครองอันดับหนึ่งของโลกต่อเนื่องกัน 10 ปี เมื่อปี 2024 กำลังการผลิตติดตั้งพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ของจีนคิดเป็น 47% ของทั่วโลก โดยกำลังการผลิตติดตั้งใหม่คิดเป็น 63% ของทั้งโลก ทำให้จีนยังคงรักษาความเป็นผู้นำไว้ได้เป็นอย่างดี

เขียนโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)