จีนเดินหน้าสำรวจมหาสมุทรลึกกว่า 10,000เมตรด้วยเรือดำน้ำสัญชาติจีน

วันที่ 17 ตุลาคม 2568 - 22:25 น.

จีนประกาศเดินหน้าสำรวจมหาสมุทรระดับความลึกกว่า 10,000 เมตร ด้วยเรือดำน้ำที่จีนพัฒนาขึ้นเอง ถือเป็นก้าวสำคัญในการยกระดับศักยภาพด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทะเลของจีน ภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ชาติตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 14

ในปี 2012 จีนเริ่มต้นการสำรวจทะเลลึกด้วยเรือเจี่ยวหลง (Jiaolong) ซึ่งสามารถดำลงไปในระดับความลึก 7,062 เมตร ต่อมา นักวิทยาศาตร์และวิศวกรจีนร่วมกันพัฒนาเรือเซินไห่หย่งซือ (Shenhai Yongshi) ที่สามารถดำน้ำได้ถึงประมาณ 4,500 เมตร

เรือที่สร้างชื่อและกลายเป็นสัญลักษณ์แห่งยุคใหม่คือ เฟินโตวเจ๋อ (Fendouzhe) ในปี 2020 เรือเฟินโตวเจ๋อดำลงสู่จุดลึกที่สุดของร่องลึกมาริอานา ที่ระดับ 10,909 เมตร ทำให้จีนก้าวเข้าสู่ “ยุคแห่งการดำน้ำในมหาสมุทร” อย่างเต็มภาคภูมิ

สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีน (Chinese Academy of Sciences: CAS) ระบุว่า เฟินโตวเจ๋อเป็นเรือดำน้ำแบบมีมนุษย์ควบคุมที่สามารถดำน้ำในมหาสมุทรได้ทุกระดับ (full-ocean-depth) ถูกนำไปใช้ในภารกิจสำรวจหลายร้อยครั้ง โดยเรือเฟินโตวเจ๋อดำลงในระดับลึกเกิน 10,000 เมตรมากกว่า 20 ครั้ง

ภารกิจล่าสุด คือ การสำรวจร่องลึกปุยเซอกูร์ (Puysegur Trench) ร่วมกับทีมนักวิจัยจากนิวซีแลนด์ ซึ่งทีมวิจัยได้เก็บข้อมูลทั้งตัวอย่างสิ่งมีชีวิตใต้ร่องลึกในมหาสมุทรและตะกอนชั้นดิน เพื่อนำมาวิเคราะห์ความเชื่อมโยงของสิ่งมีชีวิตและโครงสร้างของพื้นมหาสมุทร

สถาบันวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์ทะเลลึก (Institute of Deep-sea Science and Engineering : IDSSE) ยังได้ริเริ่มโครงการ Global Hadal Trench Exploration Program ภายใต้โครงการ “ทศวรรษแห่งมหาสมุทรขององค์การสหประชาชาติ” (UN Ocean Decade) ด้วย

โครงการนี้มุ่งสำรวจระบบนิเวศร่องลึกของโลกทั้งในเชิงชีววิทยา ธรณีวิทยา และวัฏจักรธาตุ โดยเชิญนักวิทยาศาสตร์กว่า 140 คนจาก 10 ประเทศ เข้าร่วมสำรวจร่องลึกหลัก 9 แห่ง ทั่วโลก เช่น มาริอานา เคอร์มาเดค และปุยเซอกูร์ ปัจจุบันมีการสำรวจไปแล้วกว่า 200 ครั้ง

การสำรวจในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือที่ระดับความลึก 9,533 เมตร ทำให้ทีมนักวิทยาศาสตร์จีนค้นพบ ชุมชนสิ่งมีชีวิตที่อาศัยการสังเคราะห์ด้วยเคมี (chemosynthetic biological community) ซึ่งถือเป็นหนึ่งในชุมชนสิ่งมีชีวิตที่อยู่ลึกที่สุดในโลก ที่สามารถดำรงชีวิตได้โดยไม่ต้องอาศัยแสงอาทิตย์

อีกหนึ่งผลงานสำคัญคือการ ถอดรหัสพันธุกรรม (genome sequencing) ของสัตว์จำพวกแอมฟิพอด (amphipod) ที่อาศัยอยู่ในเขตหาดาล (hadal zone) ได้อย่างสมบูรณ์เป็นครั้งแรก ซึ่งช่วยเปิดประตูสู่ความเข้าใจใหม่เกี่ยวกับกลไกทางพันธุกรรมที่ทำให้สิ่งมีชีวิตเหล่านี้สามารถปรับตัวต่อแรงดันมหาศาลใต้ทะเลลึก

นอกจากนี้ สถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์จีนกำลังพัฒนาเครื่องสเปกโตรมิเตอร์ (spectrometer) รุ่นใหม่ เพื่อใช้วัดและวิเคราะห์คุณสมบัติของแสงและสารเคมีในมหาสมุทรที่ลึกสุดขั้ว การผสานเทคโนโลยีนี้กับเรือดำน้ำหรือและหุ่นยนต์สำรวจ จะช่วยให้นักวิจัยสามารถเก็บข้อมูลในพื้นที่ที่มนุษย์ไม่เคยเข้าถึงมาก่อน

ความสำเร็จในการดำเนินภารกิจดำน้ำลึกระดับมากกว่า 10,000 เมตร ด้วยเทคโนโลยีที่จีนพัฒนาเองทั้งหมด ถือเป็นหมุดหมายสำคัญของจีน ในการยกระดับขีดความสามารถด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมในการพัฒนาเรือดำน้ำลึก ที่ช่วยต่อยอดองค์ความรู้ในการศึกษาสิ่งมีชีวิต ระบบนิเวศใต้ทะเลลึก และสมุทรศาสตร์ให้ก้าวหน้าต่อไป  

บทความ : ประวีณมัย บ่ายคล้อย

ภาพ : CGTN